انگیزه یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در امر یاددهی به شما می‌رود. همانطور که می‌دانید، انگیزه را می‌توان به دو دسته طبقه‌بنید کرد: انگیزه درونی و انگیزه‌ی بیرونی. به اعتقاد بسیاری از افراد، انگیزه درونی بیشترین تاثیر را بر روند یاددهی افراد دارد. در ادامه، بیشتر با این مفهوم آشنا خواهیم شد و تاثیر آن بر فرایند یاددهی را بررسی خواهیم کرد.
انگیزه درونی چیست؟
انگیزه درونی در وجود خود فرد شکل می‌گیرد و باعث می‌شود که فرد با رضایت کامل، کاری را انجام دهد. این مفهوم در کنار انگیزه‌ی بیرونی (یعنی دریافت پاداش یا دوری از مجازات) معنا پیدا می‌کند. در حقیقت، انگیزه‌های درونی زمانی رخ می‌دهد که فرد هیچ اهمیتی به پاداش‌های بیرونی ندهد و تنها از خود فرآیند انجام یک کار لذت ببرد. به عبارت دیگر، فرآیند انجام یک کار برای چنین فردی خود یک فرصت جستجو، یادگیری و بهبود توانایی‌ها به شمار می‌رود.
انگیزه درونی و فرایند یاددهی
همانطور که گفته شد، انگیزه درونی در فرایند یاددهی بسیار موثر است. به همین دلیل است که توصیه می‌شود تا فضای یادگیری همواره بر اساس انگیزه‌های درونی شکل گیرد، نه انگیزه بیرونی. با این وجود، نهادینه کردن انگیزه‌های بیرونی برای تشویق کودکان به یادگیری بسیار ساده‌تر از انگیزه‌های درونی است و در نتیجه، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
در مقابل، بسیاری از نظریه‌پردازان و روانشناسان معتقدند که استفاده از منابع بیرونی به عنوان انگیزه در فرایند یاددهی، به هیچ عنوان صحیح نیست. به اعتقاد آن‌ها، اگر فردی در یک فرآیند یادگیری تنها به خاطر لذت بردن از خود فعالیت شرکت کند – نه دریافت پاداش یا دوری از مجازات، خود تبدیل به یک انگیزه درونی خواهد شد.
با این وجود، ایجاد انگیزه درونی در افراد در فرایند یاددهی چندان راحت نیست. روانشناسان و نظریه‌پردازان برای این منظور، چندین عامل موثر در افزایش انگیزه‌های درونی را مطرح کرده‌اند که در ادامه، به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
عوامل موثر در افزایش انگیزه درونی
عوامل بسیار زیادی در افزایش انگیزه درونی موثر هستند اما از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چالش: چالش‌برانگیز بودن و عدم قطعیت دستیابی به یک هدف خود می‌تواند باعث افزایش انگیزه درونی فرد در مسیر یاددهی شود.
- کنجکاوی حسی: این نوع انگیزه می‌تواند در اثر جذب فرد توسط چیزی در محیط بیرونی افزایش یابد.
- کنجکاوی شناختی: تحریک حس کنجکاوی خود منجر به افزایش انگیزه می‌شود.
- همکاری و رقابت: قرار گرفتن در میدان رقابت یا به دست آوردن فرصت کمک به دیگران خود عاملی برای افزایش انگیزه به شمار می‌رود.
- شناخته شدن: زمانی که فرد به خاطر دستاوردهایش شناخته می‌شود و همچنین مورد تشویق و تمجید دیگران قرار می‌گیرد، انگیزه درونش به صورت خودکار بیشتر می‌شود.
- کنترل: همه‌ی انسان‌ها دوست دارند تا بر محیط اطرافشان و همچنین زندگی آینده‌ی خود کنترل داشته باشند. داشتن کنترل می‌تواند به یک انگیزه درونی خوب تبدیل شود.
گاهی‌اوقات، مورد قضاوت دیگران قرار گرفتن خود می‌تواند اعتماد به نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، فرد تلاش می‌کند تا توانایی‌های خود را بهبود بخشد و این خود یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های درونی شناخته شده به شمار می‌رود.
